Wstyd przed pochodzeniem. "Wielkie nadzieje" Charlesa Dickensa
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest kwestii wstydu w powieści Charlesa Dickensa Wielkie nadzieje. Emocję tę odczuwa i opisuje główny bohater, a zarazem narrator powieści, Pip. Wstyd przed rodzinnym domem i skromnym pochodzeniem prowokuje go do podjęcia kluczowych decyzji dotyczących wyprowadzki do Londynu. Wstyd znacząco wpływa na zachowanie bohatera i zmienia go pod względem osobowościowym. Podbudowa teoretyczna artykułu opiera się głównie na badaniach z zakresu socjologii i psychologii.
Słowa kluczowe:
Charles Dickens, literatura wiktoriańska, powieść, socjologia, wstydBibliografia
Bibliografia
Adamczyk, Artur. „Shame, guilt and psychopathology – transdiagnostic approach.” Journal of Education, Health and Sport, 7(4), (April 2017): 420–434. Google Scholar
Adler, Alfred. Znajomość człowieka. Translated by Janina Buchholtzowa. Łódź: Wydawnictwo St. Jamiołkowski & T. Evert, 1948. Google Scholar
Bielecka-Prus, Joanna. „Poczucie winy jako emocja społeczna. Analiza wybranych nurtów badawczych.” Przegląd Socjologii Jakościowej, vol. IX, no. 2: Emocje w życiu codziennym: socjologiczne problemy badań nad emocjami, edited by Krzysztof K. Konecki, and Beata Pawłowska (2013): 104–127. Google Scholar
Bombol, Małgorzata. „Polish upper class as a new consumer segment.” Studia Ekonomiczne, no. 151 (2013): 215–230. Google Scholar
Brinton, Ian. Dickens’s “Great Expectations”. Reader’s Guides. London: Bloomsbury Publishing, 2007. Google Scholar
Clayton, Joshua. „Pip and Joe, Ever the Best of Friends.” The Dickensian, vol. 119, no. 519, part 1 (Spring 2023): 6–24. Google Scholar
Czykwin, Elżbieta. Wstyd. Kraków: Impuls 2013. Google Scholar
Czykwin, Elżbieta. „Wstyd w ujęciu socjologicznym: inspiracje chrześcijańskie.” Studia z Teorii Wychowania: półrocznik Zespołu Teorii Wychowania Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, 2/2(3), (2011): 163–186. Google Scholar
Danieluk, Barnaba. „Ile jest Ja w emocjach samoświadomościowych? Rodzaj zaangażwania Ja a wstyd, poczucie winy i zakłopotanie.” Psychologia Społeczna, vol. 8, 3 (26), (2013): 302–32. Google Scholar
Darwin, Charles. O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt. Translated by Zofia Majlert and Krystyna Zaćwilichowska, with foreword by Włodzimierz Szewczuk. Warszawa: PWN, 1988. Google Scholar
Dickens, Charles. Great Expectations. London: Harper Press, 2010. Google Scholar
Dickens, Charles. Wielkie nadzieje. Translated by Karolina Beylin. Warszawa: Prószyński i Spółka, 2009. Google Scholar
Forysiewicz, Barbara. „Strach, wstręt i wstyd w ikonografii Paruzji. Sposoby obrazowania i oddziaływania na odbiorcę.” In Strach, wstręt, wstyd i inne fobie, edited by Małgorzata Czapiga-Klag, and Katarzyna Konarska, 181–189. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017. Google Scholar
Hillis Miller Joseph. Charles Dickens: The World of His Novels. Cambridge: Harvard University Press, 1958. Google Scholar
Ho, Aaron Han Khai. Shame, Darwin, and Other Victorian Writers (2017). Accessed November 8, 2024. (https://academicworks.cuny.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3229&context=gc_etds. Google Scholar
Jaworski, Eugeniusz. „Wstyd jako kategoria typologiczna.” In Wstyd w kulturze. Zarys problematyki, edited by Ewa Kosowska, 28–38. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1998. Google Scholar
Jędrzejko, Ewa. „Wstyd po polsku – czyli o czym „mówią” słowa. Kategorie kulturowe z perspektywy współczesnej lingwistyki.” In Wstyd w kulturze. Zarys problematyki, edited by Ewa Kosowska, 28–38. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1998. Google Scholar
Kleszczewska-Albińska, Angelika, and Rafał Albiński. „Wstyd i poczucie winy w teorii i badaniach.” Psychologia Jakości Życia, vol. 8, no. 1 (2009): 101–120. Google Scholar
Konecki, Krzysztof T. „Socjologia emocji według Thomasa Scheffa.” In Emocje w życiu codziennym. Analiza kulturowych, społecznych i organizacyjnych uwarunkowań ujawniania i kierowania emocjami, edited by Krzysztof T. Konecki, and Beata Pawłowska, 11–38. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014. Google Scholar
Kosowska, Ewa, and Gomóła Anna. „Od wstydu do obciachu.” In Strach, wstręt, wstyd i inne fobie, edited by Małgorzata Czapiga-Klag, and Katarzyna Konarska, 9–20. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017. Google Scholar
Kunińska, Magdalena. „„No, macie teraz, wy moje oczy przeklęte, napaście się tym pięknym widokiem” (Platon) – wstyd Leontiosa a przyjemność estetyczna.” In Strach, wstręt, wstyd i inne fobie, edited by Małgorzata Czapiga-Klag, and Katarzyna Konarska, 171–180. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017. Google Scholar
Leavis, Quennie Dorothy. „How we must read “Great Expectations”.” In Q. D. Leavis, F. R. Leavis, Dickens and His Novels, 277–331. New Brunswick: Rutgers University Press, 1979. Google Scholar
Levine Julia Anne, and Levine Alison Levine. „The Psychodynamics of Shame and Guilt in “Great Expectations”.” International Journal of Applied Psychoanalytic Studies 9(1), (2012): 62–66. Google Scholar
Lewis, Helen B. Shame and Guilt in Neurosis. New York, International Universities Press 1971. Google Scholar
Leys, Ruth. „Wstyd współcześnie.” Translated by Tomasz Bilczewski, and Anna Kowalcze-Pawlik. In Historie afektywne i polityki pamięci, edited by Elżbieta Wichrowska, Anna Szczepan-Wojnarska, Roma Sendyka, and Ryszard Nycz, 349–401. Warszawa: IBL, 2015. Google Scholar
Łebkowska, Anna. „Wstyd i niebyt.” In W kulturze wstydu?: wstyd i jego reprezentacje w tekstach kultury, edited by Anna Łebkowska, Łukasz Wróblewski, and Klaudia Muca, 13–30. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2018. Google Scholar
Meckier, Jerome. „Pip Confides in Biddy: Confiders, Confidants and Confidentiality in „Great Expectations”.” The Dickensian, no. 520, vol. 119, part 2 (Autumn 2023): 162–166. Google Scholar
Melonowska, Justyna. „Wstyd jako umiejętność.” In W kulturze wstydu?: wstyd i jego reprezentacje w tekstach kultury, edited by Anna Łebkowska, Łukasz Wróblewski, and Klaudia Muca, 73–88. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018. Google Scholar
Moynahan, Julian. „The Hero's Guilt: The Case of “Great Expectations”.” Essays in Criticism, vol. X, no. 1 (January 1960): 60–79. Google Scholar
Nathanson, Donald. Shame and Pride: Affect, Sex, and the Birth of the Self. New York: Norton, 1992. Google Scholar
Panek, Sylwia. „Cztery lekcje wstydu.” Teksty Drugie, no. 4, (2016): 46–65. Google Scholar
Scheff, Thomas J. „Shame and the Social Bond: A Sociological Theory.” Sociological Theory, vol. 18, no. 1 (2000): 84–99. Google Scholar
Scheff, Thomas J. „Shame in Self and Society.” Symbolic Interaction, vol. 26, no. 2 (2003): 239–262. Google Scholar
Scheff, Thomas J. Microsociology. Discourse, emotion, and social structure. Chicago: University of Chicago Press, 1990. Google Scholar
Scheff, Thomas J. „Shame and Conformity: The Deference-Emotion System.” American Sociological Review, vol. 53, no .3, (1988): 395–406. Google Scholar
Schlicke, Paul. „Great Expectations.” In Oxford Reader’s Companion to Dickens, edited by Paul Schlicke, 259–264. Oxford: Oxford University Press, 2000. Google Scholar
Sell, Kathleen. „The Narrator’s Shame: Masculine Identity in “Great Expectations”.” Dickens Studies Annual, vol. 26 (1998): 203–226. Google Scholar
Skotnicka-Maj, Anna. „Motyw wstydu w prozie rosyjskiej.” In Wstyd w kulturze. Zarys problematyki, edited by Ewa Kosowska, 95–107. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1998. Google Scholar
Słownik współczesnego języka polskiego, edited by Bogusław Dunaj. Warszawa: Wilga, 1966. Google Scholar
Stange, G. Robert. “Expectations Well Lost. Dickens’s Fable for his Time.” College English, vol. 16, no. 1 (Oct., 1954): 9–17. Google Scholar
Stearns, Peter N. „Reconsidering Shame in Western Society: The Nineteenth and Twentieth Centuries.” In Stearns, Peter N. Shame. A Brief History, 57–95. Urbana: University of Illinois 2017. Google Scholar
Szubert, Mariusz. „Wychowanie seksualne młodzieży w świetle XIX-wiecznych poradników parenetycznych.” Wychowanie w Rodzinie 12, no. 2, (2015): 341–357. Google Scholar
Szubert, Mateusz. „Wstyd w dyskursie kulturowym.” Ethos 30, no. 2(118) (2017): 51–69. Google Scholar
Tomkins, Silvan. „Wstyd-upokorzenie a pogarda-wstręt: natura reakcji” (Shame–Humiliation Versus Contempt–Disgust: The Nature of the Response). Translated by Borys Szumański, and Weronika Szwebs. Teksty Drugie, no. 4 (2016): 163–173. Google Scholar
Van Ghent. Dorothy. „On Great Expectations.” In Van Ghent, Dorothy. The English Novel: Form and Function. 125–138. New York: Rinehart 1953. Google Scholar
Wayda-Zalewska Magdalena, Ładniak-Grońska Katarzyna, Kostecka Barbara, Walenda Anna, and Kucharska Katarzyna. „Wstyd – zapomniana emocja: psychopatologia, neurobiologia i terapia wstydu w zaburzeniach odżywiania.” Psychiatria i Psychologia kliniczna, no. 3 (2021): 197–203. Google Scholar
Weissman, Judith, and Cohan, Steven. „Dickens’ “Great Expectations”: Pip’s Arrested Development.” American Imago, vol. 38, no. 1 (1981): 105–126. Google Scholar
Woydyłło Ewa, and Harland Martyna. O wstydzie bez wstydu. Poczuj się dobrze ze sobą. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2024. Google Scholar
Zarzar, Victor, and Zarour Xavier. „Authoring Desire: “Great Expectations” and the Bildungsroman.” Dickens Quarterly, vol. 36, no. 4 (2019): 347–361. Google Scholar
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Transfer. Reception Studies

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Aleksandra Budrewicz, Czy współczesna Penelopa tęskni? O wizerunkach Penelopy w literaturze wieku XX , Transfer. Reception Studies: Tom 7 (2022): Współczesne tęsknoty w literaturę wpisane
- Anna Majkiewicz, Joanna Ławnikowska-Koper, Aleksandra Budrewicz, Editors’ note / Od redaktorek , Transfer. Reception Studies: Tom 7 (2022): Współczesne tęsknoty w literaturę wpisane
- Aleksandra Budrewicz, Marie Corelli w Polsce. W setną rocznicę jej śmierci , Transfer. Reception Studies: Tom 9 (2024): The Literature (of the) “now.” Interventions, Trends and Revisions
Podobne artykuły
- Gunther Hoefler, Upośledzenie. Literackie aspekty wstydu związanego z ciałem w podeszłym wieku , Transfer. Reception Studies: Tom 10 Nr 1 (2025): OBLICZA WSTYDU W LITERATURZE I KULTURZE
- Sylwia Frach, Przemiany wstydu: bieda, erotyzm i sacrum w "Ragazzi di vita" i "Teorema" Piera Paola Pasoliniego , Transfer. Reception Studies: Tom 10 Nr 1 (2025): OBLICZA WSTYDU W LITERATURZE I KULTURZE
- Karolina Siwek, Wstyd i jego wpływ na działalność translatorską dziewiętnastowiecznych tłumaczy "Hamleta" i "Fausta" , Transfer. Reception Studies: Tom 10 Nr 1 (2025): OBLICZA WSTYDU W LITERATURZE I KULTURZE
- Karol Sauerland, Wstyd i bezwstyd , Transfer. Reception Studies: Tom 10 Nr 1 (2025): OBLICZA WSTYDU W LITERATURZE I KULTURZE
- Agata Mirecka, Było tak, jak gdyby wstyd miał go przeżyć. Wstyd w powieści Franza Kafki "Proces" z perspektywy fenomenologicznej , Transfer. Reception Studies: Tom 10 Nr 1 (2025): OBLICZA WSTYDU W LITERATURZE I KULTURZE
- Agnieszka Jezierska-Wiśniewska, „Wstyd za innych […] to coś obrzydliwego”. Kilka uwag na temat wstydu, wstydu za innych i bezwstydności w wybranych tekstach Elfriede Jelinek , Transfer. Reception Studies: Tom 10 Nr 1 (2025): OBLICZA WSTYDU W LITERATURZE I KULTURZE
- Renata Makarska, Tekstowa wielojęzyczność w niemieckojęzycznych utworach pisarzy polskiego pochodzenia (Artur Becker, Dariusz Muszer, Matthias Nawrat) , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Elżbieta HURNIK, Literatura austriacka na łamach „Literatury na Świecie” , Transfer. Reception Studies: Tom 2 (2017)
- Monika Wolting, Prolegomena do badań nad literaturą migracyjną , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Hans-Christian Trepte, Powroty do przeszłości. Po śladach rodzinnych w niemieckojęzycznej literaturze (nie tylko) polskiego pochodzenia , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

