Literature - Culture - Dialogue. Problems and dilemas of contemporary literary comparative studies
Abstract
The paper is an attempt to reconstruct and characterise discourses in the comparative literature studies in the 20th and 21st centuries. Beginning with the presentation of the methodology of comparative research in the 50's of the 20th century, the author undertakes the evaluation of research strategies, models and concepts in the consequent decades. She points out that the subject of controversies and disputes of comparative researchers referred to dif-ficulties connected with establishing the identity of a developing discipline, its instrumenta-tion and place in the contemporary, postmodern directions of literature studies. While recalling and commenting on the opinions of Polish and foreign academics, she indicates the methodological intricacies accompanying an attempt to clarify the research aims and tasks of comparative studies in the period of cultural turn. In this aspect, she also considers the category of the dialogue and discursiveness, inter-culturalism and trans-culturalism along with the aspect of translation and its role in the process of cross-cultural communication.
Keywords
comparative literature studies; interpretation; identity; dialogue; literary translation; transculturalism; culture transfer
References
Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, przeł. N. Modzelewska, PIW, Warszawa 1970.
Bernheimer Ch., Report, 1993: Comparative Literature at the Turn of the Cen-tury, [w:] Comparative Literature in the Age of Multiculturalism, red. Ch. Bernheimer, The Johns Hopkins University Press, Baltimore – Lon-don 1995, s. 39–48.
Bhabha H., How Newness Enters the World: Postmodern Space, Postcolonial Times and the Trials of Cultural Translation, [w:] The Location of Culture, red. H. Bhabha, Routledge, New York – London 1994, s. 212–235
Bilczewski T., Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porów-nawcze wobec translatologii, Universitas, Kraków 2010.
Burzyńska A., Markowski M.P., Teorie literatury XX wieku, Znak, Kraków 2006.
Claudon F., Littérature et musique, „Revue de Littérature Comparée” 1987, nr 3, s. 261–265.
Chevrel Y., La littérature comparée, Presses Universitaires de France, Paris 1989.
Guyard M.F., La littérature comparée, wstęp J.M. Carrè, Presses Universitaires de France, Paris 1951.
Hejmej A., Komparatystyka kulturowa: interpretacja i egzystencja, [w:] Kom-paratystyka dzisiaj, t. 1: Problemy teoretyczne, red. E. Szczęsna, E. Ka-sperski, Universitas, Kraków 2010, s. 67–80. Hejmej A., Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe, Universitas, Kraków 2013.
Kasperski E., Komparatystyka współczesna. Zadania i zakres, [w:] Kompara-tystyka dzisiaj t. 1: Problemy teoretyczne, red. E. Szczęsna, E. Kasperski, Universitas, Kraków 2010, s. 13–45.
Janaszek-Ivaničková H., Absoluty komparatystyczne a wolna wola, [w:] Kom-paratystyka dzisiaj, t. 1: Problemy teoretyczne, red. E. Szczęsna, E. Ka-sperski, Universitas, Kraków 2010, s. 206–221.
Kristeva J., Słowo, dialog, powieść, przeł. W. Grajewski, [w:] Bachtin. Dialog – język – literatura, red. E. Czaplejewicz, E. Kasperski, PIW, Warszawa 1983, s. 394–418.
Jost F., Komparatystyka literacka jako filozofia literatury, przeł. R. Gręda, [w:] Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, red. H. Janaszek-Ivaničková, Warszawa 1997, s. 41–65.
Mecklenburg N., Zadania i obszar badań literaturoznawstwa interkutlurowe-go. Zarys problematyki, przeł. K. Ćwiklak, [w:] Komparatystyka dzisiaj, t. 1: Problemy teoretyczne, red. E. Szczęsna, E. Kasperski, Universitas, Kraków 2010, s. 54–66.
Możejko E., Między kulturą a wielokulturowością. Dylematy współczesnej kom-paratystki, [w:] Sporne i bezsporne problemy wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki i R. Nycz, Instytut Badań Literackich PAN, Łódź 2002, s. 408–422.
Nycz R., Kulturowa natura, słaby profesjonalizm. Kilka uwag o przedmiocie poznania literackiego i statusie dyskursu literaturoznawczego, [w:] Kultu-rowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Universitas, Kraków 2006, s. 5–38.
Płaszczewska O., Przestrzenie komparatystyki – italianizm, cz. 1, Wydawnic-two Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2010.
Remak H.H.H., Literatura porównawcza – jej definicja i jej funkcja, przeł. W. Tuka [w:] Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, red. H. Janaszek-Ivaničková, Instytut Kultury, Warszawa 1997, s. 25–36.
Sławek T., Literatura porównawcza: Między lekturą, polityką i społeczeństwem, [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. M. Czermińska, S. Gajda, K. Kłosiński, A. Legeżyńska, A.Z. Makowiecki, R. Nycz, t. 1, Universitas, Kraków 2005, s. 389–401.
Sommerfeld B., Komparatystyka w Niemczech – wyzwania i perspektywy, [w:], Komparatystyka dzisiaj, t. 1: Problemy teoretyczne, red. E. Szczęsna, E. Kasperski, Universitas, Kraków 2010, s. 30–44.
Zawadzki A., Między komparatystyką literacką a kulturową, [w:] Kulturowa teoria literatury 2, Poetyki. Problematyki. Interpretacje, red. T. Walas, R. Nycz, Universitas, Kraków 2012, s. 345–367.
Uniwersytet Śląski (Katowice) Poland
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
