Czego wstydzą się bohaterowie Brunona Winawera?

Joanna Warońska-Gęsiarz

j.waronska@ujd.edu.pl
(Polska)

Abstrakt

W artykule analizie poddane zostały wybrane powieści oraz dramaty nieco zapomnianego dziś pisarza żydowskiego pochodzenia, Brunona Winawera, popularnego w I połowie XX wieku, koncentrując się na sytuacjach zawstydzania bohaterów, wskazując cielesne i psychiczne oznaki tej emocji oraz opisując konsekwencje procesu uwewnętrzniania wstydu („odwrócony pyszałek”). Przytoczone przykłady dowodzą, że o zawstydzeniu mówią nie tylko bohaterowie, ale także podmiot literacki (narrator albo podmiot dramatyczny), a mogą jej doświadczać zarówno ludzie, jak i zantropomorfizowana przyroda.

Wstyd potraktowany został jako czynnik kształtujący oraz normalizujący. Zawstydzenie może być bowiem zarówno jedną z form wychowawczych stosowanych przez społeczność, ale także formą kary.


Słowa kluczowe:

wstyd w kulturze, Bruno Winawer, powieść międzywojenna, dramat międzywojenny

Bibliografia

Gilligan, James. Wstyd i przemoc. Refleksje nad śmiertelną epidemią. Translated by Andrzej Jankowski. Poznań: Media Rodzina, 2001. Google Scholar

Kunstmann, Heinrich. Moderne polnische Dramatik. Köln–Graz: Böhlau Verlag, 1965. Google Scholar

Ochorowicz, Julian. Jak należy badać duszę? O metodzie badań psychologicznych. Warszawa: Drukarnia Karola Kowalewskiego, 1869. Digitalisation: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/74211/edition/81018/content. Google Scholar

Okopień-Sławińska, Aleksandra. Semantyka wypowiedzi poetyckiej. Kraków: Universitas, 1998. Google Scholar

Prokop-Janiec, Eugenia. Międzywojenna literatura polsko-żydowska jako zjawisko kulturowe i artystyczne. Kraków: Universitas, 1992. Google Scholar

Tramer, Maciej. „Jak się wstydzić.” In Maciej Tramer. Rzeczy wstydliwe, a nawet mniej ważne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007. Google Scholar

Winawer, Bruno. „Kiepski szeląg. Komedia w 3 aktach.” Typescript in the Juliusz Słowacki Theatre Archive in Krakow, ref. no. 2153. Google Scholar

Winawer, Bruno. Dług honorowy. Warszawa: Czytelnik, 1960. Google Scholar

Winawer, Bruno. „Majnpech i jego kariera.” Świat, no. (1935): 27. Google Scholar

Winawer, Bruno. Od bieguna do bieguna. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, [1932]. Google Scholar

Winawer, Bruno. R.H. inżynier. Komedia w trzech aktach. Lwów: Spółka nakładowa „Odrodzenie”, 1924. Google Scholar

Winawer, Bruno. Roztwór profesora Pytla. Katowice: Wydawnictwo „Odrodzenie” (T. Nalepa i S-ka), [1946]. Google Scholar

Wstyd i nagość, edited by Marian Grabowski. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 20023. Google Scholar

Wstyd w kulturze. Kolokwia polsko-białoruskie, 2, edited by Ewa Kosowska, Galina Kurylenko, Anna Gomóła. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008. Google Scholar

Wstyd w kulturze. Zarys problematyki, edited by Ewa Kosowska. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk, 1998. Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-21

Cited By / Share

Warońska-Gęsiarz, J. (2025). Czego wstydzą się bohaterowie Brunona Winawera?. Transfer. Reception Studies, 10(1), 229–244. https://doi.org/10.16926/trs.2025.10.18

Autorzy

Joanna Warońska-Gęsiarz 
j.waronska@ujd.edu.pl
Polska

Statystyki

Abstract views: 0
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Transfer. Reception Studies

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.


Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.