Międzykulturowy intersemiotyczny transfer komizmu powieść Ericha Kastnera «35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych» w opracowaniu graficznym Bohdana Butenki.

Joanna FRUŻYŃSKA

j.fruzynska@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski (Warszawa) (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3316-0196

Abstrakt

Tematem artykułu jest analiza szaty graficznej powieści Ericha Kästnera 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych w wydaniach Naszej Księgarni z lat 1957–2008. Polska edycja utworu, zilustrowana przez wybitnego przedstawiciela Polskiej Szkoły Ilustracji, Bohdana Butenkę, ma cechy książki obrazkowej i odznacza się wszechstronnością opracowania, obejmującego typografię i przestrzenną „architekturę” książki. Szata graficzna książki, traktowana jak forma przekładu intersemiotycznego, jest analizowana pod kątem związków z charakterystycznym dla twórczości Kästnera komizmem, który jest obecny zarówno w tekście literackim, jak i w ilustracjach w kilku typowych postaciach: portretu-karykatury, karnawałowego obrazu „świata na opak”, subtelnej parodii i satyry.


Słowa kluczowe:

książka obrazkowa, ilustracja, komizm, karykatura, parodia

Bibliografia

Artyści polskiej książki. 50 lat konkursu Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, red. K. Iwanicka, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, Warszawa 2009. Google Scholar

Bachtin M.M., Twórczość Franciszka Rabelais’ego a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975. Google Scholar

Cackowska M., Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy, [w:] Książka obrazkowa. Wprowadzenie, red. M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2017, s. 11–48. Google Scholar

Cackowska M., Wincencjusz-Patyna A., Polska Szkoła Książki Obrazkowej, projekt i opracowanie graficzne Grażka Lange, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk 2017. Google Scholar

Dziechcińska H., Karykatura i pamflet jako jej odmiana, [w:] eadem, W krzywym zwierciadle. O karykaturze i pamflecie czasów renesansu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976, s. 34–63. Google Scholar

Dzieci są bardzo dokładne. Z Bohdanem Butenką rozmawia Sebastian Frąckiewicz, [w:] S. Frąckiewicz, Ten łokieć źle się zgina. Rozmowy o ilustracji, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017, s. 87–100. Google Scholar

Dziemidok B., O komizmie. Od Arystotelesa do dzisiaj, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011. Google Scholar

Eco U., Historia krain i miejsc legendarnych, przeł. T. Kwiecień, Rebis, Poznań 2013. Hejmej A., Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe, Universitas, Kraków 2013, s. 368. Google Scholar

Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Nasza Księgarnia, Warszawa 1957. Google Scholar

Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986. Google Scholar

Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Świat Książki, Warszawa 1996. Google Scholar

Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Nasza Księgarnia, Warszawa 2008. Google Scholar

Kästner E., Der 35. Mai, [w:] idem, Kästner für Kinder, Atrium Verlag, Zürich 1985, s. 351–447. Google Scholar

Kästner Erich [hasło:], [w:] Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży, red. K. Kuliczkowska i B. Tylicka, Wiedza Powszechna, Warszawa 1984, s. 172–172. Google Scholar

Kowal G., Niemiecka recepcja Janusza Korczaka, „Transfer. Reception Studies” 2016, t. 1: Cyrkulacja literatury niemieckojęzycznej i polskiej w XXI wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, s. 209–233; http://dx.doi.org/10.16926/trs.2016.01.11. Google Scholar

Joosen V., [hasło:] Erich Kästner, [w:] The Oxford Encyklopedia of Children’s Literature, red. Jack Zipes, t. 2 (DUBO-LOWR), Oxford University Press, Oxford 2006, s. 347–349. Google Scholar

Propp W.J., O komizmie i śmiechu, przeł. P.M.E. Knyż, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2016. Google Scholar

Szewczyk G.B., Literatura – kultura – dialog. Problemy i dylematy współczesnej komparatystyki literackiej, „Transfer. Reception Studies” 2016, t. 1: Cyrkulacja literatury niemieckojęzycznej i polskiej w XXI wiek , red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, s. 11–27; http://dx.doi.org/10.16926/trs.2016.01.01. Google Scholar

Wiercińska J., Sztuka i książka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986. Google Scholar

Wincencjusz-Patyna A., U źródeł światowych sukcesów Polskiej Szkoły Ilustracji, „Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego” 2009, nr 1 (11), s. 3–29. Google Scholar

Wincencjusz-Patyna A., Podróż za tysiąc uśmiechów. Komizm w polskiej ilustracji książkowej, [w:] Do śmiechu. Komizm w sztuce dla dziecka, red. G. Leszczyński, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2016, s. 111–124. Google Scholar

Wróblewska V., Sztuka dla dzieci, czyli mały karnawał, [w:] Do śmiechu. Komizm w sztuce dla dziecka, red. G. Leszczyński, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2016, s. 45–72. Google Scholar

Ziomek J., Rzeczy komiczne, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2000. Google Scholar

Ziółkowska-Sobecka M., [hasło:] Bohdan Butenko, [w:] S. Frycie, M. Ziółkowska-Sobecka, W. Bojda, Leksykon literatury dla dzieci i młodzieży, Google Scholar

Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2007, s. 100. Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2018-10-05

Cited By / Share

FRUŻYŃSKA, J. (2018). Międzykulturowy intersemiotyczny transfer komizmu powieść Ericha Kastnera «35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych» w opracowaniu graficznym Bohdana Butenki. Transfer. Reception Studies, 3, 279–299. https://doi.org/10.16926/trs.2018.03.12

Autorzy

Joanna FRUŻYŃSKA 
j.fruzynska@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski (Warszawa) Polska
https://orcid.org/0000-0002-3316-0196

 

 

 



Statystyki

Abstract views: 107
PDF downloads: 29