Tropem metafizycznej tęsknoty przez utwory Daniela Kehlmanna

Anna Szyndler

annaalex@interia.pl
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) (Polska)

Abstrakt

Daniel Kehlmann jest jednym z tych nielicznych autorów niemieckojęzycznych, którzy wbrew ogólnemu trendowi literatury ponowoczesnej pytają w swoich tekstach o istnienie Boga, Jego naturę i rolę w życiu współczesnego człowieka. Jako zdeklarowany racjonalista, pisarz ma krytyczny stosunek do biblijnej wizji Stwórcy. Bóg jawi mu się jako pewien konstrukt myślowy, który nie wytrzymał próby czasu. Zatem Kehlmann proponuje, by zastąpić Go pojęciem fatum, czy przypadek, bądź też powrócić do idei starożytnych filozofów: Pitagorejczyków, Platona czy Arystotelesa. Poniekąd z bezużyteczności tradycyjnej idei Boga wynika prześmiewczy sposób, w jaki jest o Nim mowa w analizowanych w artykule powieściach. Lecz mimo tej ironicznej nuty zwraca uwagę uporczywość, z jaką motyw/temat Boga jest w nich podejmowany. Można ten fakt uznać za dowód skrywanej tęsknoty metafizycznej, o której mówi Augustyn z Hippony, czy za potwierdzenie tezy Mircea Eliade, że jesteśmy istotami religijnymi, a poszukiwanie Bytu Absolutnego jest podstawowym wyznacznikiem naszej duchowej egzystencji.

 


Słowa kluczowe:

Daniel Kehlmann, wizja Boga w literaturze ponowoczesnej, idee filozoficzne w literaturze

Bibliografia

Święty Augustyn. Wyznania. Translated by Zygmunt Kubiak. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987. Google Scholar

Bauman, Zygmunt. Dwa szkice o moralności ponowoczesnej. Warszawa: Instytut Kultury, 1994. Google Scholar

Eliade, Mircea. Historia wierzeń i idei religijnych. Translated by Stanisław Tokarski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1988. Google Scholar

Eliade, Mircea. Sacrum i profanum. Translated by Robert Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1999. Google Scholar

Gasser, Markus. Das Königreich im Meer. Daniel Kehlmanns Geheimnis. Göttingen: Wallstein Verlag, 2010. Google Scholar

Hammermeister, Philipp. Markus Gasser lüftet das Geheimnis von Daniel Kehlmanns eleganter Prosa und entdeckt Ungeheuerliches. Accessed Mai 10, 2022. https://litera-turkritik.de/id/14793. Google Scholar

Heller, Michał. Filozofia przypadku. Kraków: Copernicus Center Press, 2012. Google Scholar

Hermann, Leonhard i Horstkotte, Silke. Gegenwartsliteratur. Eine Einführung. Stuttgart: J. B. Metzler Verlag, 2016. Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego. Poznań: Pallottinum, 2020. Google Scholar

Kaindlstorfer, Günter. Farbsatte Psychothriller in historischem Ambiente. Accessed Mai 10, 2022. https://www.deutschlandfunk.de/farbsatte-psychothriller-in-histor-ischem-ambiente-100.html. Google Scholar

Kehlmann, Daniel. Beerholm przedstawia. Translated by Jakub Ekier. Warszawa: W.A.B, 2004. Google Scholar

Kehlmann, Daniel. F. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag, 2013. Google Scholar

Kehlmann, Daniel. Mahlers Zeit. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1999. Google Scholar

Kehlmann, Daniel. Ruhm. Ein Roman in neun Geschichten. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag, 2009. Google Scholar

Kehlmann, Daniel. Wo ist Carlos Montufar? Über Bücher. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt e-BOOK, 2005. Google Scholar

Kehlmann, Daniel. Hält uns die Welt zum Narren? Interview by Barbara Bleisch, SRF, July 3, 2018. Audio, 59:12. Google Scholar

www.youtube.com/watch?v=HB8oeLUFgDc. Google Scholar

Kehlmann, Daniel. Ich wollte schreiben wie ein verrückt gewordener His-toriker. Interview by „Frankfurter Allgemeine Zeitung,” February 9, 2006, 14-28. http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/buecher/bucher-folg-ich-wollte-schreiben-wie-ein-verrueckt-gewordener-historiker-1304944.html Google Scholar

Krönert, Lukas. „‘Aber was, [...] wenn es nicht so ist?‘ Ambivalente Figurationen der Zeit in Daniel Kehlmanns 'Mahlers Zeit'.“ Neophilologus (2022): 627-647. Google Scholar

Leine, Torsten W. Magischer Realismus als Verfahren der späten Moderne: Paradoxien einer Poetik der Mitte. Berlin/Boston: De Gruyter, 2017. Google Scholar

Majeran, Roman. „Ockham Wilhelm.“ In Powszechna Encyklopedia Filozofii. Edited by Marian Aleksandrowicz. T. 7, 761-769. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2006. Google Scholar

Murakami, Haruki. Wszystkie boże dzieci tańczą. Translated by Anna Zielińska-Elliott. Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, 2007. Google Scholar

Schwilk, Heimo. „Und wieder beschleicht uns German angst.” Welt am Sonntag, September 23, 2001. https://www.welt.de/print-wams/arti-cle615438/Und-wieder-beschleicht-uns Germanangst.html. Google Scholar

Wencel, Wojciech. „Hokus-pokus”, Nowe Państwo no. 3 (2004): 45. Google Scholar

Szyndler, Anna. Wywiad z Danielem Kehlmannem. Manuscript, 2019. Google Scholar

Wolniewicz, Bogusław. Śmierć. Filmed November 1, 2013. Video, 15:07. https://www.youtube.com/watch?v=eUvFqwFPYac. Google Scholar

Wolniewicz, Bogusław. „Bramy metafizyki, krzywa życia“. Filmed March 31, 2014. Video, 27:17. https://www.youtube.com/watch?v=c2bl29BpL4M. Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-12-30

Cited By / Share

Szyndler, A. . (2022). Tropem metafizycznej tęsknoty przez utwory Daniela Kehlmanna . Transfer. Reception Studies, 7, 201–222. https://doi.org/10.16926/trs.2022.07.14

Autorzy

Anna Szyndler 
annaalex@interia.pl
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) Polska

Statystyki

Abstract views: 46
PDF downloads: 20


Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Transfer. Reception Studies

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.


Podobne artykuły

1 2 3 4 5 6 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.