The Polish Reception of Der Stellvertreter (1963) by Rolf Hochhuth
Abstract
Der Stellvertreter by Rolf Hochhuth is a play which is both political and ethical in nature. It is generally recognized as a text that has broken a taboo and triggered an international debate on the papacy and the Holocaust. This first piece of documentary theater condemns the Pope Pius XII because of his failure to denounce the mass murder of the Jews. The play was first staged in Poland in 1966 and at that time was used by the authorities of the People's Republic of Poland as the instrument in their ideological struggle with the Catholic Church. The play came under severe criticism because of the traumatic experience of World War II which were still fresh in the memory of Polish spectators. They were upset that the accusations of the Pope came from a German playwright, which was perceived as diluting the German responsibility for the atrocities of the Holocaust. Some critics shared negative views of the playwright concerning Pontifex, others saw in art attempts to drop the part of German guilt for Nazi crimes at someone else.
Keywords
Rolf Hochhuth; documentary theater; Polish Reception; Der Stellvertreter; Holocaust
References
Bardecki A., Milczenie Piusa XII, „Tygodnik Powszechny” 1967, nr 17, (23.04.1967), s. 1–2.
Berg J., Hochhuths ‚Stellvertreter’ und die ‚Stellvertreter‘-Debatte. ‚Vergangenheitsbewältigung‘ in Theater und Presse der sechziger Jahre, ScriptorVerlag, Kronberg/Ts. 1977.
Buras P., Powrót wypędzonych, czyli (nie tylko) niemieckiego sporu o pamięć ciąg dalszy, [w:] Pamięć wypędzonych. Grass, Beneš i środkowoeuropejskie rozrachunki. Antologia tekstów polskich, niemieckich i czeskich, wybór i opracowanie P. Buras i P. Majewski, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2003, s. 5–20.
Dejmek K., „Namiestnik” Hochhutha w Teatrze Narodowym, „Dialog” 2013, nr 12, s. 135–140.
Filler W., Oglądając „Namiestnika”, „Teatr” 1966, (16.04.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Greń Z., Oglądając „Namiestnika”, „Życie Literackie” 1966, (1.05.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Hochhuth R., Der Stellvertreter, Rowohlt, Reinbek 1976. Hochhuth R., Der Stellvertreter, [w:] Jesienny wieczór i inne dramaty, przeł. Danuta Żmij-Zielińska, Instytut Ksiązki, Kraków – Warszawa 2013, s. 184–215.
Horoszewicz M., „Namiestnik” i racje Kościoła, „Argumenty” 1966, nr 7 (21.04.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Jabłkowska J. i Żyliński L., Rozrachunek z narodowosocjalistyczną przeszłością a tożsamość niemiecka, [w:] O kondycji Niemiec. Tożsamość niemiecka w debatach intelektualistów po 1945 roku, red. J. Jabłkowska i L. Żyliński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2008, s. 7–49.
JASZCZ, Gdy papież milczał, „Trybuna Ludu” 1966, nr 218 (19.04.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Kłossowicz J., Niemiecki moralitet, „Polityka” 1966 (30.04.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Kosiński R., „Namiestnik”, „Trybuna Robotnicza” 1966, nr 101 (30.04.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Matussek M. i Smoltczyk A., Milczenie było zbrodnią. Wywiad z Rolfem Hochhuthem, „Forum” 2007, nr 24 (11.06.–17.06.2007), s. 42–44.
Misiorny M., Gdański „Namiestnik”, „Litery” 1966, nr 7 (1.07.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/89101/gdanskinamiestnik [stan z 14.03.2016].
„Namiestnik” z perspektywy „Żołnierzy”, „Kurier Polski” 1968, nr 26 (31.11.1968).
Ostrowski S., „Namiestnik”, recenzja warszawskiego spektaklu Namiestnik w reżyserii Kazimierza Dejmka, 24 kwietnia 1966, źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Program teatralny Namiestnika w przekładzie Danuty Żmij i w reżyserii Kazimierza Dejmka, redakcja Halina Zakrzewska. Teatr Narodowy Warszawa 1966.
Przewoska H., „Namiestnik”, „Stolica” 1966, nr 27 (3.07.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Sugiera M., Hochhuth, Kipphardt, Weiss: między fikcją a dokumentem, [w:] taż, W cieniu Brechta. Niemieckojęzyczny dramat powojenny 1945–1995, Universitas, Kraków 1999, s. 100–135.
Szyndler A., Recepcja sztuki Rolfa Hochhutha „Der Stellvertreter” (1963) w Niemczech i w Polsce, [w:] Perspektiven eines Dialogs. Studien zu deutsch-polnischen Transferprozessen im religiösen Raum, red. A. ChylewskaTölle, Logos Verlag, Berlin 2016, s. 183–197.
Węgrzyniak R., Tajna i jawna historia „Namiestnika”, „Teatr” 2007, nr 4, s. 21–24.
Żmij D., Czytając „Namiestnika”, „Kultura” 1966, nr 17 (24.04.1966), [b.n.s.].
Żmudzka E., „Namiestnik” i wina Niemców, „Zwierciadło” 1966, nr 19 (8.05.1966), źródło: http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/179946/namiestnik [stan z 14.03.2016].
Akademia im. Jana Długosza (Częstochowa) Poland

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.