The borders of bourgeois class (in)decency. Marcin Kołodziejczyk's Dysforia. Przypadki mieszczan polskich in the context of Polish reception of Gabriele Wohmann
Abstract
The paper is dedicated to the Polish reception of the works of an eminent West German writer, Gabriele Wohmann, who died in 2015 and has been acknowledged by the literary critics to be a master of short prose. In view of only few translations of her works into Polish, the reception of Wohmann in the critical circulation is limited. She is recognisable in the Polish academic discourse, but it is limited to the German Studies. Wohmann, as an excellent observer of the society in the times of economic growth, in her stories criticising “bourgeois” attitudes of her fellow citizens and dealing with the universal themes of love, fear, loneliness, exclusion, death, comes back implicite (parallel transfer) in Marcin Kołodziejczyk’s text, Dysforia.Przypadki mieszczan polskich (2015). According to the accept-ed thesis, the Polish society in its attitudes and choices related to the rising of a middle class and new bourgeois class after 1989 resembles the West German society so critically de-scribed by the German author thirty and forty years ago.
Keywords
Gabriele Wohmann; reception in Poland; bourgeois; Marcin Kołodziejczyk; Dysforia. Przypadki mieszan polskich; Dysforia. Przypadki mieszczan polskich.
References
Bereza H., Gabriele Wohmann, „Twórczość” 1977, 2, s. 134–136.
Bereza H., Dramatyzm powszednich dni, [w:] idem, Proza z importu, Czytelnik, Warszawa 1979, s. 138–142.
Chołuj B., Matki i ich władza w literaturze niemieckiej, „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1995, nr 3/4 (33/34), s. 141–157.
Chołuj B., Die Präsenz der Mutter in ausgewählten deutschen und polnischen Texten von Frauen, „Convivium” 1998, s. 223–244.
Czechowicz J., Zbliżenia na człowieczeństwo, źródło: http://krytycznymokiem.blogspot.com/2015/08/dysforia-przypadki-mieszczanpolskich.html [dostęp: 15.05.2017].
Eichel Ch., Das Pfarrhaus, Quadriga Verlag, Köln 2012.
Ekkehart., Gabriele Wohmann, [w:] idem, Protokoll zur Person. Autoren über sich und ihr Werk, List Verlag, München 1971, s. 145–157.
Habermas J., Strukturwandel der Öffentlichkeit (1962), Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, przeł. W. Lipnik, M. Łukasiewicz; wprow. i red. nauk. oraz weryfikacja tłum. M. Czyżewski, PWN, Warszawa 2007.
Häntzschel G., Gabriele Wohmann. Ein Porträt, in Zusammenarbeit mit J.M. Benz, R. Bolz und D. Ulbricht, (Autorenbücher 30), Beck, München 1982.
[Hasło:] Gabriele Wohmann, źródło: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Wohmann-Gabriele;3997387.html [dostęp: 15.05.2017].
Jaworska W., „Momentaufnahmen” der Einsamkeit und der Angst, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Germańska” 1997, z. 23 (321), s. 3–11.
Jaworska W., Der Tagtraum im Leben der Protagonisten in ausgewählten Erzählungen (Helga Königsdorf, Gabriele Wohmann, Franz Hohler), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Germańska” 1992, z. 16 (247), s. 117–122.
Jaworska W., Gabriele Wohmanns Erzählungen, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Literaria” 1989, 27, s. 133–150.
Jaworska W., Die Erzählungen „Ländliches Fest” von Gabriele Wohmann, „Acta Universitas Nicolai Copernici” 1987, 188, s. 21–30.
Kofta P. Depresja nad Wisłą [recenzja], źródło: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/1619581,1,recenzja-ksiazki-marcinkolodziejczyk-dysforia-przypadki-mieszczan-polskich.read [dostęp: 15.05.2017].
Kołodziejczyk M., Dysforia. Przypadki mieszczan polskich, Wielka Litera, Warszawa 2015.
Koprowski J., Temat: matka, „Nowe Książki” 1981, 16, s. 80–81.
Koźbieł J., Wycieczka z matką [recenzja powieści], „Dziennik Ludowy” 1981, 238, s. 4.
Krzemień T., Gabriele Wohmann (nota), „Kultura” 1981, 37, s. 6.
Kubicki P., Nowi mieszczanie, nowi aktorzy na miejskiej scenie, „Przegląd Socjologiczny” 2011, 60/2–3, s. 203–227.
Ławnikowska-Koper J., Byt urzeczowiony. Obraz codzienności mieszczańskiej w krótkiej prozie Gabriele Wohmann, [w:] Antropologia kultury mieszczańskiej, Prace Interdyscyplinarne IX, red. J. Ławnikowska-Koper, L. Rożek (posthum), Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2016, s. 167–180.
Ławnikowska-Koper J., Der fremde Mann. Zu Männergestalten in der Kurzprosa Gabriele Wohmanns, [w:] Germanistische Texte 2, WSP Częstochowa 2000, s. 83–95.
Ławnikowska-Koper J., Die Lebenskrise Hubert Freys. Zur geschlechtsbedingtenRollenanalyse im Roman ‚Frühherbst in Badenweiler‘, [w:] Stimmen schreibender Frauen, red. G. Szewczyk, Śląsk, Katowice 1993, s. 35–46.
Ławnikowska-Koper J., Kinder in der Welt der Erwachsenen. Zu Kinderfiguren in der Kurzprosa von Gabriele Wohmann, [w:] Germanistische Texte 1, WSP Częstochowa 1998, s. 111–125.
Ławnikowska-Koper J., Sorgenkinder. Zum Status der Kindheit in der Kurzprosa von Gabriele Wohmann, [w:] Dziecięce światy w literaturze europejskiej XX wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, Wydawnictwo AJD, Częstochowa 2005, s. 81–91.
Ławnikowska-Koper J., Zu gattungsspeifischen Merkmalen der Kurzgeschichten von Gabriele Wohmann, „Studia Neofilologiczne” 2000, 1, s. 55–73.
Lutz-Hilgarth D., Literaturkritik in Zeitungen. Dargestellt am Beispiel Gabriele Wohmanns. Frankfurt/M. 1984 (= Würzburger Hochschulschriften zur neueren deutschen Literaturgeschichte).
Nieznany cel. Antologia opowiadań RFN, red. H. Orłowski, PIW, Warszawa 1974.
Opolski J., Poważna decyzja, „Życie Literackie” 1974, 5/35, s. 11.
Reich-Ranicki M., Bitterkeit ohne Zorn, „Die Zeit” 1967, 29, źródło: https://www.zeit.de/1967/29/bitterkeit-ohne-zorn [dostep: 24.05.2018].
Scheidgen I., Fünfuhrgespräche. Zu Gast bei Günter Grass, Peter Härtling, Herta Müller, Peter Rühmkorf, Dorothee Sölle, Arnold Stadler, Carola Stern, Martin Walser, Gabriele Wohmann, Eva Zeller, Kaufmann Verlag, Lahr 2008.
Scheidgen I., Gabriele Wohmann. Ich muss neugierig bleiben. Die Biographie, Kaufmann Verlag, Lahr 2012.
Światłowski Z., Auf der Schwelle der siebziger Jahre. Das wiederentdeckte Ich, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Rzeszowie” 1982, 55, s. 36–63.
Światłowski Z., Cena szczerości, „Odra” 1976, 1, s. 103–104.
Światłowski Z., Gabriele Wohmann oder das Mühsal des Existierens, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Rzeszowie” 1984, 59, s. 43–63.
Wohmann G., Bütowowie, przeł. Z. Fonferko, [w:] Nieznany cel, red. H. Orłowski, PIW, Warszawa 1974, s. 232–236.
Wohmann G., Kos, przeł. G. Ociepa, [w:] Labirynt fałszerstw. Antologia krótkiej prozy niemieckojęzycznej, red. E. Białek i N. Honsza, PIW, Warszawa 1994.
Wohmann G., Nachruf, [w:] eadem, Selbstverteidigung. Prosa und anderes, Luchterhand, Berlin 1971.
Wohmann G., Niedziela Kreisandów, przeł. W. Ilińska, „Zwierciadło” 1972, 38, s. 72.
Wohmann G., Piękny dzień, przeł. Z. Fonferko, [w:] Nieznany cel, red. H. Orłowski, PIW, Warszawa, s. 78–80.
Wohmann G., Poważna decyzja, przeł. H. Leonowicz, PIW, Warszawa 1974.
Wohmann, G., Sämtliche_Erzählungen, źródło: http://georgmagirius.de/download/buch_frau_saemtliche_Erzaehlungen.pdf [dostęp: 15.05.2017].
Wohmann G., Spotkanie w Wenecji, przeł. D. Sochacka-Csato, „Zwierciadło” 1976, 4/25, s. 11.
Wohmann G., Spotkanie, przeł. S. Kaszyński, „Odgłosy Łódzkie” 1968, 10, s. 10.
Wohmann G., Wycieczka z matką, Czytelnik, Warszawa 1981.
Wydmuch M., Poważna decyzja, Gabriele Wohmann, „Nowe Książki” 1974, 5/8, s. 26–27.
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) Poland
https://orcid.org/0000-0001-7889-8496
