Intercultural and intersemiotic transfer of humor. The children novel by Erich Kästner «The 35thof May or Conrad’s Ride to the South Seas» in the graphic design of Bohdan Butenko
Abstract
The subject of the presented paper is the analysis of the graphic design of the novel The 35th of May or Conrad’s Ride to the South Seas by Erich Kästner, edited by Nasza Księgarnia publishing house in the period 1957-2008. The Polish edition of the book, illustrated by an eminent representative of the Polish School of illustration, Bohdan Butenko, has the features of a picture book. It is characterized by the versatility of the project, including typography and book “architecture". The graphic layout of the book, examined as a form of intersemiotic translation, is analyzed in terms of humor, which is present in both the literary text and illustrations in several typical figures: caricature, carnivalesque "world upside down", subtle parody and satire.
Keywords
picture book; illustration; comic; caricature; irony
References
Artyści polskiej książki. 50 lat konkursu Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, red. K. Iwanicka, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek, Warszawa 2009.
Bachtin M.M., Twórczość Franciszka Rabelais’ego a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przeł. A. i A. Goreniowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975.
Cackowska M., Współczesna książka obrazkowa – pojęcie, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy, [w:] Książka obrazkowa. Wprowadzenie, red. M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2017, s. 11–48.
Cackowska M., Wincencjusz-Patyna A., Polska Szkoła Książki Obrazkowej, projekt i opracowanie graficzne Grażka Lange, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk 2017.
Dziechcińska H., Karykatura i pamflet jako jej odmiana, [w:] eadem, W krzywym zwierciadle. O karykaturze i pamflecie czasów renesansu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976, s. 34–63.
Dzieci są bardzo dokładne. Z Bohdanem Butenką rozmawia Sebastian Frąckiewicz, [w:] S. Frąckiewicz, Ten łokieć źle się zgina. Rozmowy o ilustracji, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017, s. 87–100.
Dziemidok B., O komizmie. Od Arystotelesa do dzisiaj, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
Eco U., Historia krain i miejsc legendarnych, przeł. T. Kwiecień, Rebis, Poznań 2013. Hejmej A., Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe, Universitas, Kraków 2013, s. 368.
Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Nasza Księgarnia, Warszawa 1957.
Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986.
Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Świat Książki, Warszawa 1996.
Kästner E., 35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych, przeł. S. Baczyńska, Nasza Księgarnia, Warszawa 2008.
Kästner E., Der 35. Mai, [w:] idem, Kästner für Kinder, Atrium Verlag, Zürich 1985, s. 351–447.
Kästner Erich [hasło:], [w:] Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży, red. K. Kuliczkowska i B. Tylicka, Wiedza Powszechna, Warszawa 1984, s. 172–172.
Kowal G., Niemiecka recepcja Janusza Korczaka, „Transfer. Reception Studies” 2016, t. 1: Cyrkulacja literatury niemieckojęzycznej i polskiej w XXI wieku, red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, s. 209–233; http://dx.doi.org/10.16926/trs.2016.01.11.
Joosen V., [hasło:] Erich Kästner, [w:] The Oxford Encyklopedia of Children’s Literature, red. Jack Zipes, t. 2 (DUBO-LOWR), Oxford University Press, Oxford 2006, s. 347–349.
Propp W.J., O komizmie i śmiechu, przeł. P.M.E. Knyż, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2016.
Szewczyk G.B., Literatura – kultura – dialog. Problemy i dylematy współczesnej komparatystyki literackiej, „Transfer. Reception Studies” 2016, t. 1: Cyrkulacja literatury niemieckojęzycznej i polskiej w XXI wiek , red. J. Ławnikowska-Koper, A. Majkiewicz, A. Szyndler, s. 11–27; http://dx.doi.org/10.16926/trs.2016.01.01.
Wiercińska J., Sztuka i książka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
Wincencjusz-Patyna A., U źródeł światowych sukcesów Polskiej Szkoły Ilustracji, „Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego” 2009, nr 1 (11), s. 3–29.
Wincencjusz-Patyna A., Podróż za tysiąc uśmiechów. Komizm w polskiej ilustracji książkowej, [w:] Do śmiechu. Komizm w sztuce dla dziecka, red. G. Leszczyński, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2016, s. 111–124.
Wróblewska V., Sztuka dla dzieci, czyli mały karnawał, [w:] Do śmiechu. Komizm w sztuce dla dziecka, red. G. Leszczyński, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2016, s. 45–72.
Ziomek J., Rzeczy komiczne, Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2000.
Ziółkowska-Sobecka M., [hasło:] Bohdan Butenko, [w:] S. Frycie, M. Ziółkowska-Sobecka, W. Bojda, Leksykon literatury dla dzieci i młodzieży,
Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2007, s. 100.
Uniwersytet Warszawski (Warszawa) Poland
https://orcid.org/0000-0002-3316-0196

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.