‘Koszmary uchodźców’: motywy ucieczki i lęku w powieści Gertrud Leutenegger "Späte Gäste" (2020)

Ewa Górska


(Polska)

Dorota Sośnicka

dorota.sosnicka@usz.edu.pl
Uniwersytet Szczeciński (Polska)

Abstrakt

Ostatnia powieść Gertrud Leutenegger Späte Gäste [Późni goście] (2020) krąży wokół tematu miłości i śmierci – podobnie jak wiele jej wcześniejszych książek. Jednocześnie jednak na pierwszy plan wysuwają się różnorodne motywy ucieczki i ratowania życia lub rozpoczęcia nowego życia i związane z nimi strach i lęki. Ta powieść o zabarwieniu autobiograficznym jest pożegnaniem ze zmarłym ukochanym, przed którego agresją jednak bezimienna pierwszoosobowa narratorka musiała uciekać, lecz równocześnie zwraca szczególną uwagę na niezwykle aktualny problem obecnych fal uchodźców. Na tle krótkiej charakterystyki wyjątkowego stylu narracyjnego szwajcarskiej pisarki, uhonorowanej licznymi nagrodami literackimi, artykuł skupia się na dominujących w analizowanym utworze motywach ucieczki i lęku, interpretując powieść – z jednej strony – jako pewnego rodzaju ‘księgę pożegnalną’, z drugiej strony – także jako ‘księgę powitalną’, która pokazuje, jak konieczne jest danie uchodźcom – sparafrazowanym w tytule powieści jako „późni goście” – szansy na nowy początek. Ważną rolę odgrywa tu przestroga z mitu o Orfeuszu, by nie oglądać się wstecz, do którego powieść wielokrotnie nawiązuje. Również to ostrzeżenie jest przedmiotem interpretacji zarówno w odniesieniu do traumatycznych doświadczeń pierwszoosobowej narratorki, jak i do wstrząsających przeżyć uchodźców i emigrantów, często pojawiających się w utworze.


Słowa kluczowe:

współczesna niemieckojęzyczna proza szwajcarska, poetyka Gertrud Leutenegger, śmierć, ucieczka, emigracja, mit o Orfeuszu, lęk

Bibliografia

Annen, Daniel. „Der waghalsige Sprung in die Freiheit. Zu Gertrud Leuteneggers neuem Roman Späte Gäste.“ In Grüsse aus der Kantonsschule Kollegium Schwyz 2 (2020): 43–46. Google Scholar

Annen, Daniel. „Liebe als Flucht: Metaphorische und allegorische Sinnschichten in Ger-trud Leuteneggers Roman Späte Gäste (2020).“ Colloquia Germanica Stetinensia 32 (2023): 41–68. https://doi.org/10.18276/cgs.2023.32-03. Google Scholar

Annen, Daniel. „Vom Heiligen Michael zum unflätigen Narrentanz. Meinrad Inglin und Gertrud Leutenegger im Kontext des Schwyzer Brauchtums.“ In Tradition und Moder-ne in der Literatur der Schweiz im 20. Jahrhundert. Beiträge zur Internationalen Kon-ferenz zur deutschsprachigen Literatur der Schweiz. 26. bis 27. September 2007, edited by Eve Pormeister, and Hans Graubner, 227–228. Tartu University Press, 2008 (Reihe: Humaniora: Germanistica 4). Google Scholar

Henke Dean, Silvia. „‚Unruhe des ersehnten Horizontes‘. Narrative des Südens in der Prosa von Gertrud Leutenegger.“ In Blick nach Süden. Literarische Italienbilder aus der deutschsprachigen Schweiz. Schweizer Texte, editet by Corinna Jäger-Trees, and Hu-bert Thüring, 273–286. Zürich: Chronos, 2019. Google Scholar

Kondrič Horvat, Vesna. Der eigenen Utopie nachspüren: zur Prosa der deutschsprachigen Autorinnen in der Schweiz zwischen 1970 und 1990, dargestellt am Werk Gertrud Leu-teneggers und Hanna Johansens. Bern–Berlin–Bruxelles: Peter Lang, 2002. Google Scholar

Leutenegger, Gertrud. Pomona. Roman. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 2004. Google Scholar

Leutenegger, Gertrud. Späte Gäste. Roman. Berlin: Suhrkamp, 2020. Google Scholar

Pormeister, Eve. Grenzgängerinnen. Gertrud Leutenegger und die schreibende Nonne Silja Walter aus der Schweiz. Berlin: SAXA-Verlag, 2010. Google Scholar

Schramke, Jürgen. Zur Theorie des modernen Romans. München: C. H. Beck, 1974. Google Scholar

Schweikert, Ruth. „Verlorene Pläne der Weltordnung: Ruth Schweikert über das literari-sche Schaffen von Gertrud Leutenegger.“ In Domino: Ein Schweizer Literatur-Reigen, edited by Simone Meier, 11–15. Salzburg: Otto Müller Verlag, 1998. Google Scholar

Sośnicka, Dorota. Den Rhythmus der Zeit einfangen: Erzählexperimente in der Deutsch-schweizer Gegenwartsliteratur unter besonderer Berücksichtigung der Werke von Otto F. Walter, Gerold Späth und Zsuzsanna Gahse. Würzburg: Königshausen & Neumann, 2008. Google Scholar

Sośnicka, Dorota. Wie handgewobene Teppiche: Die Prosawerke Gerhard Meiers. Bern–Berlin–Bruxelles: Peter Lang, 1999. Google Scholar

Winter, Riki. „Gertrud Leutenegger.“ In Kritisches Lexikon zur deutschsprachigen Gegen-wartsliteratur, edited by Heinz Ludwig Arnold. 31. Nlg. München: edition text + kritik, 1989. Google Scholar

Zwischenzeilen – Schriftstellerinnen der deutschen Schweiz. Reihe Dossier der Schweizer Kulturstiftung Pro Helvetia. Zürich, Bern: Zytglogge, 1989. Google Scholar


Opublikowane
2023-12-29

Cited By / Share

Górska, E., & Sośnicka, D. (2023). ‘Koszmary uchodźców’: motywy ucieczki i lęku w powieści Gertrud Leutenegger "Späte Gäste" (2020). Transfer. Reception Studies, 8, 203–226. https://doi.org/10.16926/trs.2023.08.15

Autorzy

Ewa Górska 

Polska

Autorzy

Dorota Sośnicka 
dorota.sosnicka@usz.edu.pl
Uniwersytet Szczeciński Polska

Statystyki

Abstract views: 0
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Transfer. Reception Studies

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.


Podobne artykuły

1 2 3 4 5 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.