Karl Dedecius – przyczynek do recepcji post mortem
Ewa JAROSZ-SIENKIEWICZ
jarosz-sienkiewicz@uwr.edu.plUniwersytet Wrocławski (Wrocław) (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0882-7075
Abstrakt
W artykule omówiono wybrane artykuły, książki, notatki prasowe oraz dowody pamięci, które pojawiły się po śmierci Karla Dedeciusa w 2016 roku. Na podstawie wyboru tekstów autorka podejmuje próbę zdefiniowania stałych elementów w recepcji tłumacza, a w tym celu nawiązuje do analiz wcześniejszych (m.in. do artykułów i notatek prasowych), które pojawiły się w latach sześćdziesiątych XX wieku, tj. w początkowym jeszcze okresie translatorskiej działalności Dedeciusa. Analiza wypowiedzi Heinza Piontka, dotyczących Zbigniewa Herberta, Tadeusza Różewicza, dowodzi, że dzięki swej pracy Dedecius odkrył literaturę polską nie tylko dla przeciętnego odbiorcy niemieckojęzycznego, ale również budował „mosty” między poetami.
Na podstawie przeprowadzonej analizy wyłania się postać Dedeciusa, który na przestrzeni lat wciąż niezmiennie był podziwiany za pracowitość i upór w dążeniu do zbliżenia polskiego i niemieckiego narodu. Cel Dedeciusa realizowany był za jego życia nie tylko za pośrednictwem tłumaczeń literatury, ale i wskutek pielęgnowania bezpośrednich kontaktów z ludźmi różnych profesji. Działania ludzi po śmierci „Czarodzieja z Darmstadt” tchną optymizmem i dają, mimo kilku głosów sceptycznych (np. opinia Krzysztofa Ruchniewicza), nadzieję na kontynuację zainicjowanych przez Dedeciusa przedsięwzięć.
Słowa kluczowe:
Karl Dedecius, recepcja post mortem, Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, przekład literatury polskiej, kontakty polsko-niemieckie, Heinz PiontekBibliografia
Bibliografia
[b.a.], Die Welt ist mit Worten übervölkert. Wir sprachen mit Stanisław Jerzy Lec, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 12, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 626–629. Google Scholar
[b.a.], http://www.ifg.uni.wroc.pl/wydarzenia/wystawa-nagroda-im-karla-dedeciusa/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Karl Dedecius, źródło: http://archiwum.uml.lodz.pl/miasto/o_miescie/slynni_lodzianie/honorowi_obywatele_miasta_lodzi/karl_dedecius/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Literatur-Nachrichten, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 5, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 285–286. Google Scholar
[b.a.], Neue Bücher, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 4, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 228. Google Scholar
[b.a.], Rozmowy z tłumaczami. Karl Dedecius. Goethe-Institut Polen, źródło: https://www.goethe.de/ins/pl/pl/kul/dos/ueb/ges/20554112.html?forceDesktop=1 [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Spotkanie z Laureatką Nagrody im. Karla Dedeciusa, źródło: http://www.ifg.uni.wroc.pl/wydarzenia/spotkanie-z-laureatka-nagrody-im-karla-dedeciusa/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
[b.a.], Über die verdienstvolle Arbeit von Dr. Hermann Buddensieg, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 3, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 169–170. Google Scholar
[b.a.], Zum Geleit, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowaski, P. Wolf, „Begegnung mit Polen”, z. 1–2, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 1. Google Scholar
Chojnowski P., Karl Dedecius – eine Retrospektive, „Rocznik Komparastyczny” – Comparative Yearbook – Komparatistisches Jahrbuch 7, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2016, s. 312–322, DOI: http://dx.doi.org/10.18276/rk.2016.7-18. Google Scholar
Chojnowski P., Zur Strategie und Poetik des Übersetzens. Eine Untersuchung der Anthologien zur polnischen Lyrik von Karl Dedecius, Frank & Timme – Verlag für wissenschaftliche Literatur, Berlin 2005. Google Scholar
Czechowska I. Podiumsgespräch mit den Wegbegleitern von Prof. Karl Dedecius / Spotkanie z sympatykami Prof. Karla Dedeciusa, źródło: https://www.pol-int.org/en/conference/podiumsgespraech-mit-den-wegbegleitern-von-prof-karl-dedecius [dostęp:7.11.2018]. Google Scholar
Dwujęzyczność w 43 Gimnazjum im. Karla Dedeciusa. Karl Dedecius – nasz patron, źródło: http://www.strony.toya.net.pl/~gimnazjum43/0.html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
E.H., Satirische Pointen, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowaski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 6, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 328–329. Google Scholar
Nagrody i wyróżnienia, źródło: https://uni.wroc.pl/nagrody-i-wyroznienia-2/doktorzy-honoris-causa/a-g-2/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Jastrun M., Aus Feuer und Asche aus dem Polnischen von Karl Dedecius, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 10, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 510. Google Scholar
Kaczyński, Ł., Karl Dedecius: kurtka dla Filipowicza, piwo dla Różewicza, łóżko dla Herberta, źródło: https://plus.dzienniklodzki.pl/karl-dedecius-kurtka-dla-filipowicza-piwo-dla-rozewicza-lozko-dla-herberta/ar/11466026 [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Kuczyński K.A., Czarodziej z Darmstadt. Rzecz o Karlu Dedeciusie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1999. Google Scholar
Kuczyński K.A., Karl Dedecius, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017. Google Scholar
Kuczyński K.A., Wielki mistrz literackiego przekładu. W 95 rocznicę urodzin Karla Dedeciusa, źródło: http://www.pisarze.pl/index.php/eseje/11773-krzysztof-a-kuczynski-wielki-mistrz-literackiego-przekladu. html [dostęp: 8.11.2018]. Google Scholar
Lec S.J., Unfrisierte Gedanken, [w:] Joh. Harder, P. Wolf in Verbindung mit W. Maas, F. Meinicke, J. Moltmann, K. Rode, „Deutsch-Polnische Hefte”, z. 12, rocznik 5, Kontakt-Verlag, Uffing am Staffelsee 1962, s. 630–631. Google Scholar
mw, plw, Zmarł tłumacz i propagator polskiej kultury. Dedecius miał 94 lata, źródło: https://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/zmarl-tlumacz-karl-dedecius,623012.html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Ng, Lyrik von Herbert, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowaski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 6, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 329. Google Scholar
Pater S., Übersetzer Karl Dedecius tot. Er brachte uns Polens Literatur, „faz”. źródło: http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/buecher/zum-tod-des-uebersetzers-karl-dedecius-14095692.html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Piontek H. Männer, die Gedichte machen. Zur Lyrik heute, Hoffmann und Campe Verlag, Hamburg 1970. Google Scholar
Piontek H., Schönheit: Partisanin. Schriften zur Literatur. Zu Person und Werk, Franz Schneekluth Verlag, München 1983. Google Scholar
Przyboś J., Begegnung, aus dem Polnischen von Karl Dedecius, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 4, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 184. Google Scholar
Rojewski J., Jak nazwać nową ulicę w Centrum? Może Pasaż Dedeciusa?, „Gazeta Wyborcza”, źródło: http://lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35136,20351020,jak-nazwac-nowa-ulice-w-centrum-moze-pasaz-dedeciusa. html [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Ruchniewicz K., Gdzie podziały się mole książkowe, 28/02/2017. Krzysztof Ruchniewicz,#blogihistoria, brak komentarzy, źródło: http://krzysztofruchniewicz.eu/gdzie-podzialy-sie-mole-ksiazkowe/ [dostęp: 8.11.2018]. Google Scholar
Ruchniewicz K., Po prostu Dedecius, 20/07/2013. Krzysztof Ruchniewicz. Dedecius. Dialog. Transfer kulturowy. 1 komentarz, źródło: http://krzysztofruchniewicz.eu/po-prostu-dedecius/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Ruchniewicz, K. Karl Dedecius (1921–2016), 27/02/2016, źródło: Ruchniewicz #blogihistoria. 2 komentarze, źródło: http://krzysztofruchniewicz.eu/karl-dedecius-1921-2016/ [dostęp: 8.11.2018]. Google Scholar
Śmieja F., Tłumacz wytrawny – Karl Dedecius, źródło: http://www.cultureave.com/tlumacz-wytrawny-karl-dedecius/ [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
W.H., Karl Dedecius, [w:] H. Grüber, Joh. Harder, W. Maas, J. Moltmann, K. Rode, H. Symanowski, P. Wolf (red.), „Begegnung mit Polen”, z. 4, rocznik 1, Rochus Verlag, Düsseldorf 1964, s. 250–251. Google Scholar
Wyka, Kazimierz: Rzecz wyobraźni / Dedecius, źródło: https://pl.wikisource.org/wiki/Rzecz_wyobra%C5%BAni/Dedecius [dostęp: 7.11.2018]. Google Scholar
Żyliński L. Pośrednik między światami. Karl Dedecius (1921–2016), „Litteraria Copernicana”, 1 (17), 2016, s. 161–166, źródło: https://repozytorium.umk.pl/handle/item/3662 [dostęp: 6.11.2018], DOI: http://dx.doi.org/10.12775/LC.2016.012. Google Scholar
Autorzy
Ewa JAROSZ-SIENKIEWICZjarosz-sienkiewicz@uwr.edu.pl
Uniwersytet Wrocławski (Wrocław) Polska
https://orcid.org/0000-0002-0882-7075
Statystyki
Abstract views: 70PDF downloads: 25
Podobne artykuły
- Anna SZYNDLER, Recepcja sztuki Rolfa Hochhutha Namiestnik (Der Stellvertreter 1963) w Polsce , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Monika Wolting, Matthias NAWRAT , Wytrzymać niejednoznaczność — co to jest: literatura europejska? Matthias Nawrat w rozmowie z Moniką Wolting , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Günther A. Höfler, Angustia socialis. O literackiej fizjologii lęku w twórczości Stefana Zweiga, Marlene Streeruwitz i Clemensa Setza , Transfer. Reception Studies: Tom 8 (2023): Lęk i strach we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej, polskiej i irlandzkiej
- Marcin Jaworski, Sztuka komiksu i problematyka sytuacji granicznej. Estetyka, forma, treści , Transfer. Reception Studies: Tom 6 (2021): AFEKTY 2 – WSPÓŁCZESNA KULTURA EMOCJI. TRANSFER. PRZEKŁAD. RECEPCJA
- Joanna FRUŻYŃSKA, Międzykulturowy intersemiotyczny transfer komizmu powieść Ericha Kastnera «35 maja albo Jak Konrad pojechał konno do mórz południowych» w opracowaniu graficznym Bohdana Butenki. , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Anna Bożena Badura, Autentyczność literatury migracyjnej na przykładzie niemieckojęzycznych powieści wydanych po 2015 roku , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Anna Szyndler, Tropem metafizycznej tęsknoty przez utwory Daniela Kehlmanna , Transfer. Reception Studies: Tom 7 (2022): Współczesne tęsknoty w literaturę wpisane
- Małgorzata GERBER, Jak Helweci odkryli Wałbrzych. O recepcji Joanny Bator w Szwajcarii , Transfer. Reception Studies: Tom 2 (2017)
- Kamila ŁAPICKA, Polskie głosy w dyskusji o niemieckiej przeszłości w dwóch inscenizacjach Kamienia Mariusa von Mayenburga , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Marijana JELEC, Werbalizacja, wizualizacja i lokalizacja pamięci w niemieckojęzycznej powieści pokoleniowej , Transfer. Reception Studies: Tom 6 (2021): AFEKTY 2 – WSPÓŁCZESNA KULTURA EMOCJI. TRANSFER. PRZEKŁAD. RECEPCJA
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
