Tropem metafizycznej tęsknoty przez utwory Daniela Kehlmanna
Anna Szyndler
annaalex@interia.plUniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) (Polska)
Abstrakt
Daniel Kehlmann jest jednym z tych nielicznych autorów niemieckojęzycznych, którzy wbrew ogólnemu trendowi literatury ponowoczesnej pytają w swoich tekstach o istnienie Boga, Jego naturę i rolę w życiu współczesnego człowieka. Jako zdeklarowany racjonalista, pisarz ma krytyczny stosunek do biblijnej wizji Stwórcy. Bóg jawi mu się jako pewien konstrukt myślowy, który nie wytrzymał próby czasu. Zatem Kehlmann proponuje, by zastąpić Go pojęciem fatum, czy przypadek, bądź też powrócić do idei starożytnych filozofów: Pitagorejczyków, Platona czy Arystotelesa. Poniekąd z bezużyteczności tradycyjnej idei Boga wynika prześmiewczy sposób, w jaki jest o Nim mowa w analizowanych w artykule powieściach. Lecz mimo tej ironicznej nuty zwraca uwagę uporczywość, z jaką motyw/temat Boga jest w nich podejmowany. Można ten fakt uznać za dowód skrywanej tęsknoty metafizycznej, o której mówi Augustyn z Hippony, czy za potwierdzenie tezy Mircea Eliade, że jesteśmy istotami religijnymi, a poszukiwanie Bytu Absolutnego jest podstawowym wyznacznikiem naszej duchowej egzystencji.
Słowa kluczowe:
Daniel Kehlmann, wizja Boga w literaturze ponowoczesnej, idee filozoficzne w literaturzeBibliografia
Bibliografia
Święty Augustyn. Wyznania. Translated by Zygmunt Kubiak. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987. Google Scholar
Bauman, Zygmunt. Dwa szkice o moralności ponowoczesnej. Warszawa: Instytut Kultury, 1994. Google Scholar
Eliade, Mircea. Historia wierzeń i idei religijnych. Translated by Stanisław Tokarski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1988. Google Scholar
Eliade, Mircea. Sacrum i profanum. Translated by Robert Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1999. Google Scholar
Gasser, Markus. Das Königreich im Meer. Daniel Kehlmanns Geheimnis. Göttingen: Wallstein Verlag, 2010. Google Scholar
Hammermeister, Philipp. Markus Gasser lüftet das Geheimnis von Daniel Kehlmanns eleganter Prosa und entdeckt Ungeheuerliches. Accessed Mai 10, 2022. https://litera-turkritik.de/id/14793. Google Scholar
Heller, Michał. Filozofia przypadku. Kraków: Copernicus Center Press, 2012. Google Scholar
Hermann, Leonhard i Horstkotte, Silke. Gegenwartsliteratur. Eine Einführung. Stuttgart: J. B. Metzler Verlag, 2016. Google Scholar
Katechizm Kościoła Katolickiego. Poznań: Pallottinum, 2020. Google Scholar
Kaindlstorfer, Günter. Farbsatte Psychothriller in historischem Ambiente. Accessed Mai 10, 2022. https://www.deutschlandfunk.de/farbsatte-psychothriller-in-histor-ischem-ambiente-100.html. Google Scholar
Kehlmann, Daniel. Beerholm przedstawia. Translated by Jakub Ekier. Warszawa: W.A.B, 2004. Google Scholar
Kehlmann, Daniel. F. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag, 2013. Google Scholar
Kehlmann, Daniel. Mahlers Zeit. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1999. Google Scholar
Kehlmann, Daniel. Ruhm. Ein Roman in neun Geschichten. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag, 2009. Google Scholar
Kehlmann, Daniel. Wo ist Carlos Montufar? Über Bücher. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt e-BOOK, 2005. Google Scholar
Kehlmann, Daniel. Hält uns die Welt zum Narren? Interview by Barbara Bleisch, SRF, July 3, 2018. Audio, 59:12. Google Scholar
www.youtube.com/watch?v=HB8oeLUFgDc. Google Scholar
Kehlmann, Daniel. Ich wollte schreiben wie ein verrückt gewordener His-toriker. Interview by „Frankfurter Allgemeine Zeitung,” February 9, 2006, 14-28. http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/buecher/bucher-folg-ich-wollte-schreiben-wie-ein-verrueckt-gewordener-historiker-1304944.html Google Scholar
Krönert, Lukas. „‘Aber was, [...] wenn es nicht so ist?‘ Ambivalente Figurationen der Zeit in Daniel Kehlmanns 'Mahlers Zeit'.“ Neophilologus (2022): 627-647. Google Scholar
Leine, Torsten W. Magischer Realismus als Verfahren der späten Moderne: Paradoxien einer Poetik der Mitte. Berlin/Boston: De Gruyter, 2017. Google Scholar
Majeran, Roman. „Ockham Wilhelm.“ In Powszechna Encyklopedia Filozofii. Edited by Marian Aleksandrowicz. T. 7, 761-769. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2006. Google Scholar
Murakami, Haruki. Wszystkie boże dzieci tańczą. Translated by Anna Zielińska-Elliott. Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, 2007. Google Scholar
Schwilk, Heimo. „Und wieder beschleicht uns German angst.” Welt am Sonntag, September 23, 2001. https://www.welt.de/print-wams/arti-cle615438/Und-wieder-beschleicht-uns Germanangst.html. Google Scholar
Wencel, Wojciech. „Hokus-pokus”, Nowe Państwo no. 3 (2004): 45. Google Scholar
Szyndler, Anna. Wywiad z Danielem Kehlmannem. Manuscript, 2019. Google Scholar
Wolniewicz, Bogusław. Śmierć. Filmed November 1, 2013. Video, 15:07. https://www.youtube.com/watch?v=eUvFqwFPYac. Google Scholar
Wolniewicz, Bogusław. „Bramy metafizyki, krzywa życia“. Filmed March 31, 2014. Video, 27:17. https://www.youtube.com/watch?v=c2bl29BpL4M. Google Scholar
Autorzy
Anna Szyndlerannaalex@interia.pl
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie (Częstochowa) Polska
Statystyki
Abstract views: 46PDF downloads: 20
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Transfer. Reception Studies
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Inne teksty tego samego autora
- Anna SZYNDLER, Recepcja sztuki Rolfa Hochhutha Namiestnik (Der Stellvertreter 1963) w Polsce , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Anna SZYNDLER, Długo ignorowany, wreszcie poznany. Droga Rafika Schamiego na polski rynek wydawniczy , Transfer. Reception Studies: Tom 2 (2017)
Podobne artykuły
- Monika Wolting, Matthias NAWRAT , Wytrzymać niejednoznaczność — co to jest: literatura europejska? Matthias Nawrat w rozmowie z Moniką Wolting , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Bożena BADURA, Furora Morfiny Szczepana Twardocha w Niemczech , Transfer. Reception Studies: Tom 1 (2016): CYRKULACJA LITERATURY NIEMIECKOJĘZYCZNEJ I POLSKIEJ W XXI WIEKU
- Ewa JAROSZ-SIENKIEWICZ, Karl Dedecius – przyczynek do recepcji post mortem , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Anna Gajdis, Topografie literackie Artura Beckera , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Bożena Anna BADURA, Migration erzählen. Am Beispiel von gehen, ging, gegangen von Jenny Erpenbeck und Widerfahrnis von Bodo Kirchhoff , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Katarzyna LUKAS, Przekraczanie granic w przekładzie intersemiotycznym: powieść graficzna Dietera Jüdta Heimsuchung und andere Erzählungen von Bruno Schulz , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Tobiasz JANIKOWSKI, „Poczdamska” granica polsko-niemiecka jako źródło imaginacji i emocjonalizacji , Transfer. Reception Studies: Tom 3 (2018)
- Agnieszka Jezierska-Wiśniewska, Kto się (nie) boi zmian klimatu. Nauka, esej i fikcja w walce o ocalenie Ziemi, planety ludzi (esej) , Transfer. Reception Studies: Tom 8 (2023): Lęk i strach we współczesnej literaturze niemieckojęzycznej, polskiej i irlandzkiej
- Joanna Małgorzata Banachowicz, Świat „po drugiej stronie” wyobraźni. Artystyczny dialog Radka Knappa z Alfredem Kubinem , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
- Ivan ZYMOMRYA , Dylemat tożsamości w artystycznej koncepcji Emmy Andijewskiej , Transfer. Reception Studies: Tom 4 (2019): PISARKI I PISARZE POLSKIEGO POCHODZENIA W NIEMCZECH I W AUSTRII. (POST)MIGRACJA TOŻSAMOŚĆ – TRANSKULTURA
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
