Łzami pisane. Strzęp całunu Andrzeja Mandaliana wobec czarnoleskiej poezji funeralnej.

Marcin Pliszka

marcin.pliszka@uph.edu.pl
a:1:{s:5:"en_US";s:81:"Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Nauk Humanistycznych";} (Polska)

Abstrakt

W artykule zestawiono i zinterpretowano dwa odległe czasowo tomy poetyckie: renesansowe Treny Jana Kochanowskiego i tomik Strzęp całunu współczesnego poety An-drzeja Mandaliana. Oba zbiory są poetycką relacją z traumatycznego doświadczenia we-wnętrznego, którym jest strata bliskiej osoby. W perspektywie porównawczej rozważono przede wszystkim topikę żałoby, wykorzystane motywy, sposób artykulacji tematu, jak rów-nież zagadnienia genologiczne. I Kochanowski, i Mandalian w poetyckiej frazie pokazują samą istotę cierpienia, a także definiują rzeczywistość poprzez cierpienie. W centrum rozważań znajduje się również tożsamość obu dyskursów, ich wspólna dykcja oraz wynikająca z tego uniwersalność i ponadczasowość ekspresji przeżycia „metafizyki straty”.


Słowa kluczowe:

poezja, cierpienie, ubi sunt?, Jan Kochanowski, Andrzej Mandalian, tren

Bibliografia

Barthes, Roland. Przyjemność tekstu. Translated by Adriana Lewańska. War-szawa: Wydawnictwo KR, 1997. Google Scholar

Borowski, Andrzej. “O trwodze, rozpaczy i nadziei w ‘Trenach’ Jana Kocha-nowskiego.” In Jan Kochanowski. Interpretacje, edited by Jan Błoński, 166-167. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1989. Google Scholar

Burzka-Janik, Małgorzata. “Podążając za Eurydyką. O trenach Andrzeja Mandaliana z tomu ‘Strzęp całunu’”. Kwartalnik Opolski, no. 2–3 (2008). Google Scholar

Czyż, Antoni. “Stara kobieta w ‘Trenach’ Jana Kochanowskiego.” In Oblicza kobiecej starości. Literatura i historia, edited by Beata Walęciuk-Dejneka, 53-65. Kraków: Aureus, 2016. Google Scholar

Debray, Regis. “Narodziny przez śmierć.” Translated by Maryna Ochab. In Wymiary śmierci, Selected by Stanisław Rosiek, 243–264. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria, 2002. Google Scholar

Domański, Juliusz. Tekst jako uobecnienie. Szkic z dziejów myśli o piśmie i książce. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2002. Google Scholar

Drob, Janusz Andrzej. “Granice rozpaczy i łez w kulturze staropolskiej.” In Śmiech i łzy w kulturze staropolskiej, edited by Adam Karpiński, and Estera Lasocińska, and Mirosława Hanusiewicz, 133-140. Warszawa: Wydawnictwo IBL, 2003. Google Scholar

Foucault, Michel. “Sobąpisanie.” Translated by Michał Paweł Markowski. In Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, edited by Tadeusz Komendant. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1999. Google Scholar

Gleń, Adrian. “Niebycie.” In Gleń, Adrian. Andrzej Stasiuk. Istnienie, 129–164. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019. Google Scholar

Głowiński, Michał. “Poezja trzeciego wieku.” Gazeta Wyborcza, no 156 (2003): 11. Google Scholar

Goliński, Janusz K. Vanitas. O marności w literaturze i kulturze dawnej. Warszawa: Towarzystwo “Ogród Ksiąg”, 1996. Google Scholar

Jankelevitch, Vladimir. To, co nieuchronne. Translated by Mateusz Kwaterko. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2005. Google Scholar

Kalaga, Wojciech. “Granice tekstu – mgławice tekstu.” Teksty Drugie, no. 4 (1997): 5–32. Google Scholar

Kochanowski Jan, Dzieła wszystkie, edited by Maria Renata Mayenowa, and Lucyna Woronczakowa, and Jerzy Axer, and Maria Cytowska. Vol. II: Treny. Wrocław: Ossolineum, 1983. Google Scholar

Künstler-Langner, Danuta. Idea vanitas. Jej tradycje i toposy w poezji pol-skiego baroku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1996. Google Scholar

Maleszyński, Dariusz. Człowiek w tekście. Formy istnienia według literatury staropolskiej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2002. Google Scholar

Mandalian, Andrzej. Strzęp całunu. Warszawa: Czytelnik, 2003. Google Scholar

Nycz, Ryszard. Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie. Wrocław: Wydawnictwo Leopoldinum, 2002. Google Scholar

Otwinowska, Barbara. “Sen w poezji Jana Kochanowskiego.” In Jan Kochanowski 1584–1984. Epoka – twórczość – recepcja, edited by Janusz Pelc, and Paulina Buchwald-Pelcowa, and Barbara Otwinowska. Vol. I. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1989. Google Scholar

Pliszka, Marcin. “Barokowy ‘sen’ jako gatunek literacki.” In W onirycznym teatrze. Sen w poezji polskiego baroku. Siedlce: Pracownia Wydawnicza Wydziału Humanistycznego, 2015. Google Scholar

Pliszka, Marcin. “Sen literacki – między doświadczeniem a konwencją. ‘Tren XIX’ Jana Kochanowskiego.” In Pliszka, Marcin. Prywatne i publiczne w tekstach kultury. Studia, Siedlce: Pracownia Wydawnicza Wydziału Hu-manistycznego, 2016. Google Scholar

Rozmowa Andrzeja Mandaliana z Joanną Szczęsną. Gazeta Wyborcza. Wysokie Obcasy (Nov. 2002). Google Scholar

Skwarczyńska, Stefania. “Topos ‘Ubi sunt qui ante nos fuerant?’” oraz styczne z nim formacje treściowo-formalne w poezji europejskiego kręgu kultu-rowego.” In Stefania Skwarczyńska, W orbicie literatury, teatru, kultury naukowej. Warszawa: PAX, 1985. Google Scholar

Spólna, Anna. Nowe “Treny”? Polska poezja żałobna po II wojnie światowej a tradycja literacka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007. Google Scholar

Sztukiecka, Grażyna. “O pocieszeniu, jakie daje mit orficki.” Świat i Słowo, no. 1 (2004): 43–56. Google Scholar

Sztukiecka, Grażyna. “Nie masz cię, Eurydyko moja!” Twórczość , no. 1 (2004): 94–95. Google Scholar

Św. Augustyn, Wyznania. Translated by Jan Czuj. Warszawa: DeAgostini–Al-taya–PAX, 2001. Google Scholar

Urbain, Jean-Didier. “W stronę historii Przedmiotu Funeralnego.” In Wymiary śmierci, Selected by Stanisław Rosiek, 321-328. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria, 2002. Google Scholar

Wańczowski, Marian, with Mirosław Lenart, and Ewa Maciesowicz. Księga żałoby i śmierci, Opole: [author’s edition], 1993. Google Scholar

Ziemba, Kwiryna. Jan Kochanowski jako poeta egzystencji. Prolegomena. Warszawa: Towarzystwo “Ogród Ksiąg,” 1994. Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2020-12-31

Cited By / Share

Pliszka, M. (2020). Łzami pisane. Strzęp całunu Andrzeja Mandaliana wobec czarnoleskiej poezji funeralnej. Transfer. Reception Studies, 5, 79–96. https://doi.org/10.16926/trs.2020.05.05

Autorzy

Marcin Pliszka 
marcin.pliszka@uph.edu.pl
a:1:{s:5:"en_US";s:81:"Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Nauk Humanistycznych";} Polska

Statystyki

Abstract views: 109
PDF downloads: 89



Podobne artykuły

1 2 3 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.